“Bu türküye ağlamak için Kürtçe bilmek mi gerek..?”

Bugün bu türküyü inceleyeceğiz.

Türkünün adı: Dar Hejîrokê. Bestesi Anonim.

Kürtçe bilmesem de türküyü dinledikçe hüzünleniyorum.

Normalde Kürtçe türkü dinlemem. Ama bu türkü gerçekten başka olmuş.

Bilmeyenleri fazla meraklandırmadan Aynur Doğan yorumu ile türküyü veriyorum. Siz buradan dinlerken yazımıza devam edelim…

Aynur Doğan gerçekten türkünün hakkını vermiş.

Bu türkü sanki iç dünyamızdaki kederlerin fon müziği… ya da hikayesini bilmediğiniz bir aşkın hüzünlü ezgisi gibi.

Arka planda çalan tiz sesli üflemeli çalgıya ayrıca dikkat edin, onun da farklı bir havası var.

Peki Kürtçe bilmesem de neden hüzünleniyorum. Bu türküde beni etkileyen ne var?

Konu başlığında söylediğim gibi türkünün dili, dini, ırkı olmaz! “Gözlerin rengi farklı olsa da akan yaşın rengi aynıdır!”

Türküyü can kulağıyla dinledikçe kendisi bir şeyler anlatıyor zaten.

Bu türkünün yansıttığı hüzün aynı zamanda bir filmde konu bulmuştur.

Filmin adı: Gönül Yarası

2005 yapımlı filmin kadrosu sağlam;
Şener şen, Meltem Cumbul, Timuçin Esen ve bir çok sağlam sanatçı rol alıyor.

Spoiler!!! Filmin bir sahnesinde bu türkü başlıyor, Meltem CUMBUL göz yaşlarını tutamıyor.

Ve o anda Şener ŞEN’in ile yaşadığı diyalog akıllara kazınıyor…

-Kürtçe biliyor musun?
+Hayır.
-O zaman niye ağlıyorsun?
+Abi bu türküye ağlamak için kürkçe bilmek mi gerek?

Bu diyalogdan sonra Şener ŞEN Meltem CUMBUL’un kulağına türküyü bir şiir edasıyla çeviriyor.

-… Dağların inciri
Dağların güzeli
İncir ağacısın gam götürensin
Güllerin içindesin, güllerin içindesin
İncir ağacısın gam götürensin
Yerin damadın yüreğidir
İncir ağacısın gam götürensin.

Türküyü tanıtırken filmi de tanıtıp aradan çıkartayım dedim. İzlemediyseniz mutlaka izleyin.

Türkü dinledikçe dile dolanıyor ama dilini bilmedikçe tek ezberlediğim kısım olan le le le kısmını mırıldanırken buluyorum kendimi. 😊

Dar Hejiroke Ne Demek?

Dar hejirokenin anlamı Kürtçede incir ağacı anlamına gelir. Ayrıca aşağıda türkünün tüm sözlerini anlamak için hem hem Kürtçe hem Türkçe olarak paylaştım.

Dar Hejiroke Hikayesi

Mardin yöresine ait olduğunu bildiğimiz türkünün öyle bariz bir hikayesi yok.

Tek bulabildiğim: Evlenen kızını uğurlarken annesinin ona yazmış olduğu bir türkü olduğudur.

Annesi türküyü yazarken kızı için “gam götürensin” demesi burada kızının değerini vurguluyor.

Demek istiyor ki seninle olan gam kederi unutur.

Çoğu türkünün sahte de olsa bir hikayesi oluyor. Buna da bir hikaye yazsam zincirleme reaksiyonda paylaşılırdı elbet. Ama sahtelik bizim işimiz değil. 🙂

Dar Hejiroke Sözleri + Çevirisi

Hikayenin anneden kızına olduğunu öğrendikten sonra türkünün en can alıcı mısrası bana göre:
“Gelin, damadın yüreğidir.”

Kürtçesi Hêjîra çiyayî Lêlêlê lêlê lêlê Delala çîyayî Darhejîrokê Xemrevînokê Nav gul û giyayî Lêlêlê lêlê lêlê Nav gul û giyayî Darhejîrokê Xemrevînokê Bûk dilê zava ye Lêlêlê lêlê lêlê Bûk dilê zava ye Darhejîrokê Xemrevînokê Hejîra me reşe Lêlêlê lêlê lêlê Delala me reşe Darhejîrokê Xemrevînokê Bûk çendî keleşe Lêlêlê lêlê lêlê Bûk çendî keleşe Darhejîrokê Xemrevînokê Zava yekî xweşe Lêlêlê lêlê lêlê Zava yekî xweşe Darhejîrokê Xemrevînokê Hejîra latê ye Lêlêlê lêlê lêlê Delala latê ye Darhejîrokê Xemrevînokê Ser bextê yarê ye Lêlêlê lêlê lêlê Ser bextê yarê ye Darhejîrokê Xemrevînokê Cizîr bin xetê ye Lêlêlê lêlê lêlê Cizîr bin xetê ye Darhejîrokê Xemrevînokê

Türkçesi İncir ağacısın dağların inciri, dağLarın güzeli. İncir ağacısın, gam götürensin. Güllerin içindesin, güllerin içindesin. İncir ağacısın, gam götürensin. Gelin, damadın yüreğidir… İncir ağacısın, gam götürensin. İncirimiz karadır, güzelimiz esmerdir. İncir ağacısın, gam götürensin.. Gelin çok güzel ve görkemlisin. İncir ağacısın, gam götürensin. Damat keyiflidir. İncir ağacısın, gam götürensin. Tanrının inciri ve güzelidir. İncir ağacısın, gam götürensin. Yarin bahtınadır, yarin bahtına. İncir ağacısın, gam götürensin. Cizre sınırın altındadır. İncir ağacısın, gam götürensin..

Madem türküyü deşeliyoruz geniş çaplı araştırma içine girdim…

Fungistanbul isimli bir grubun bu türküyü çalgılar eşliğinde farklı bir tarza şekillendirdiklerini görünce paylaşmadan geçemedim buyurun:

Fungistanbul Dar Hejiroke

Bu da belki telefonunuza melodi yaparsanız diye kısa versiyon…

Dar Hejiroke Zil Sesi

---

Dar Hejiroke Türkçe

Türküyü Türkçe okuyan olmuş mu diye aradım taradım bir kişi bulabildim. Adı Rüzgar Deniz KARAKELLE Tamam iyi güzel söylemiş de bu türküyü ilk olarak Kürtçe dinledikten sonra benzer bir etki bırakmadı. Bu çoğu şarkı için böyledir zaten ilk dinlenen gibisi olmaz.

Kürtçe versiyonunda dilini anlamıyoruz ondan mı bilemiyorum, Türkçesinde gizemli büyülü bir tat vardı şimdi o gitmiş sanki.

“Türkü türkçe okunsaydı nasıl olurdu acep?” diye benim gibi düşünenler için aramasınlar diye buraya paylaşıyorum.

---

Dar Hejiroke Akp Reklamı

Türkü güzel olunca türkünün üzerinden siyasi primler de olmuş.

2015 de Şanlıurfa Millet vekili adayı Faruk ÇELİK “Oyuna Dikkat Kardeşim” sloganı ile bir klip hazırlatıyor.

Pkk nın geneli Kürtlerden oluşunca Bu türkü ile Türk-Kürt kardeşliğini ortak noktada birleştirmek istemişler.

Klip misyon olarak Kürt vatandaşların PKK nın oyununa gelmemesi için tasarlanmış.

Belki düşünce güzel. Klip de güzel olmuş.

Mesele derin… Önce sizi meraklandırmadan klibi vereyim:

Klip güzel olmuş dedik.

Fakaaat!

Klipte çok büyük bir yanlış var!

İzlediyseniz düşünün dikkatinizi çeken bir şey oldu mu?

Klip sonrası akıllara gelmesi gereken bir soru yok mu:

“Asker Ya kürt olmasaydı…”

Bazıları klipten bunu mu çıkarttın diyebilirler. Fakat madem kardeşlik düşüncesi ile klip yaptınız bu husus atlanmamalıydı.

İşin anlattığım boyutunu görmezden gelirseniz klip güzel. Aksi düşünce de kaş yaparken göz çıkarmışlar diyebilirsiniz.

---

Dar Hejiroke Karaoke

Türküye eşlik etmek isteyenler için ekranda sözleri olan karaoke versiyonunu da ekliyorum.

Karaoke dediysem Aynur DOĞAN ın eşliğinde sözler geçiyor ses kesilmemiş ama farklı bir versiyonda söylüyor.

Bunu düet versiyonu gibi düşünebilirsiniz.

---

Dar Hejiroke – Farkı Bir Kayıt

Bu kayıt da sanırım Aynur DOĞAN ın ama farklı olmuş gerçekten.

---

Türküyü sevenler! yorumlarınızı bekliyoruz efemm.

100numaraliadam ile kalın hoşçakalın…