Merhaba canlar,

Bu konumuzda yer altında oluşan kablo kopukluğunu veya kısa devresini sadece Multimetre ile bulma yöntemini anlatacağım.

Bu yazıyı alçak gerilimle (220V. 380V. 1000V.) uğraşanlar için yazıyorum. Yüksek ve orta gerilim ile uğraşanlar zaten kopuğu ve kısa devreyi özel cihazlar ile bulabilirler.

Kopuk veya kısa devreyi farklı cihazlarla da bulabiliyoruz; Megger cihazı ve kulaklık ile bulma yöntemi var. Özel ölçü aletleri ile bulma yöntemi var. (Kameralı, termal vs.)

Ama bu yöntemler hem pahalı hem de bu alet edevatlar herkesin elinde yok.

Herkesin elinde en basit ölçüm aleti olarak multimetre olduğunu düşünerek anlatayım.

Çizim ile daha rahat anlaşılabileceğini düşünüyorum:

PANO İLE MOTOR ARASI KABLO MESAFESİ 130 METRE

Örnek tesisatımız şekildeki gibi olsun. Burada R kablosu S ye temas etmiş, kısa devre olmuş, T kablosu da kopmuş görünüyor.

Düşünün ki bu arızalar yerin altında ve tam olarak kaçıncı metresinde bu hataların olduğunu bilmiyorsunuz.

Aşağıdaki yöntem ile kopuk kabloyu ve/veya kısa devre olmuş kabloyu toprak altındaki metresini nokta atışı tespit edeceğiz. (1 km de belki 3-5 metre sapar)

Arızayı teşhis edip kopuğu ve kısa devreyi bulalım.

Sıfırdan başlayarak yapılacakları yazayım…

YER ALTI KABLOSU KISA DEVRE BULMA

Kabloları motor ve panodan komple ayır.
Kablolar boştayken pano kısmından kabloları ohm kademesinde ölç.
4 damar kablomuz mevcut (R-S-T-N olarak 3 faz 1 nötr).
Aşağıdaki gibi tüm kablo aralarını ölç:
R ve S = 15,45 ohm
R ve T =  0 ohm
R ve N = 0 ohm
S ve T = 0 ohm
S ve N = 0 ohm
T ve N = 0 ohm
Görüldüğü üzere kablolar boştayken R ve S arasında 15,45 ohm’luk bir değer yazması bize bu iki kablo arasında kısa devre olduğu gösteriyor.
Bu 15,45 ohm aldığımız değer, pano ile kısa devre arasındaki toplam kablo hattının uzunluğunun direnç değeridir.
Bu bilgiyle birlikte panoda R ve S yi kısa devre yapıp bu sefer motor tarafından R ve S arasını ölçelim:
R ve S = 42,22 ohm.
Bu 42,22 ohm değerimiz motor ile kısa devre arasındaki toplam kablo hattının uzunluğunun direnç değeridir.
Son olarak formülde kullanmak üzere bu değerlerin toplamına ihtiyacımız var…
Toplam Ölçüm Değeri= 15,45 ohm + 42,22 ohm = 57,67 ohm (Bu değer kısa devrelerin toplam direncidir.)

Formül: (Pano ve Motor arası hattın toplam uzunluğu) x (R ve S den ölçülen değerler toplamı)
130 metre X 15,45 ohm = 2008,5 oran (Bulduğumuz bu değer panodan kısa devreye kadar olan orandır.)
130 metre X 42,22 ohm = 5488,6  oran (Bulduğumuz bu değer motor tarafından kısa devreye kadar olan orandır.)

Toplam Ölçüm Değerini şimdi yeni formülde kullanalım:

Panodan kısa devreye olan uzaklığı bulalım: 2008,5 / 57,67 = 34,82 (34 Metre 82 santim.)
Motor kısmından kısa devreye olan uzaklığı bulalım: 5488,6 / 57,67 = 87,84 (95 Metre 17 Santim)

Metreleri topladığınızda toplam kablo uzunluğunu veriyorsa tamamdır bu şekilde sağlamasını da yapabilirsiniz: 34,82+95,17 =129,99 (130 metre)

YER ALTI KABLOSU KABLO KOPUĞU BULMA

Yukarıdaki mantığı aynen uygulayacağız fakat bu kez ohm yerine kapasitör ölçümü yaparak ilerleyeceğiz. (Kondansatör Ölçme Kademesi)
Çünkü kopuk olan kablonun direncini ölçersek sonsuz değer (0) gösterir. Bu yüzden kopuklarda kapasitör ölçümü yapacağız…

Sırayla gidelim…

Önce kopuk olan kabloyu tespit et (enerji olmayan kablo kopuk olan kablodur.)
Tespit ettik: Motor tarafından baktık T fazına enerji gelmiyor demek ki T fazında kopuk var.
Tüm kabloları motor ve panodan komple ayır.
Kablolar boştayken pano kısmından kopuk kablo ile diğer herhangi bir kabloyu kapasitör kademesinde ölç. (Kondansatör Ölçme Kademesi)
Bunu yaparken kapasitans ayarını en düşük moda getir ki ölçü aleti düşük de olsa bir değer gösterebilsin. (Ölçü aletindeki simgesi buna benzer: ⍑ Ölçümün farad değeri: µF)
Kopuk kablomuzu T fazı olarak tespit etmiştik aynı hattan giden yanındaki herhangi bir kabloyu seçelim. Örneğin S fazını seçip ilerleyelim.
T ve S arasını hem pano hem motor tarafından ölçmek yeterli olacaktır.
Pano tarafından Ölçüm = T – S = 4,222 MikroFarad (µF)
4,222 µF pano ile kopuk arasındaki kablo hattının toplam uzunluğunun değeridir.
Motor Tarafından Ölçüm = T – S = 1,545 MikroFarad (µF)
Bu 1,545 µF motor ile kopuk arasındaki kablo hattının toplam uzunluğunun değeridir.
Sonraki formülde kullanmak üzere bu değerlerin toplamına ihtiyacımız var toplayalım…
Toplam Ölçüm Değeri = 4,222 µF + 1,545 µF = 5,767 µF

Formül: (Pano ve Motor arası hattın toplam uzunluğu) x (T ve S den ölçülen değerin toplamı)
130 metre X 4,222 mF = 548,86 (Bulduğumuz bu değer panodan kopuk noktaya kadar olan orandır.)
130 metre X 1,545 mF = 200,85 (Bulduğumuz bu değer motor tarafından kopuk noktaya kadar olan orandır.)

Şimdi bulduğumuz oranlara göre kopuk noktanın bulunduğu yerin metresini oranlayalım. Bunu toplam ölçüm değerine bölerek bulacağız…

Panodan kopuğa olan mesafe: 548,86/5,767= 95,17 (95 Metre 17 Cm.)
Motordan kopuğa olan mesafe: 200,85/5,767=34,82 (34 Metre 82 Santim)

Metreleri topladığımızda hattın uzunluğunu buluyorsak işlem doğrudur. Bu şekilde sağlamasını da yapabilirsiniz: 95,17+34,82 =129,99 (130 metre)

Sorusu olan varsa veya işine yarayan yorumlara yazarsa beklerim… Hoşça kalın.